Ik heb nog een paar contacten tegoed – toch is vandaag het einde van mijn snuffelstage. Tijd voor een paar conclusies.
 

1                    Wat ben ik overal hartelijk ontvangen! Elke gesprek was open, eerlijk. Natuurlijk eerst even aftasten en kennismaken. Maar daarna ging het over de Vogelbuurt zelf. En ik voelde me heel erg welkom om aan al die initiatieven te ‘snuffelen.’ Ik ben echt blij met de contacten die ik heb opgedaan. Hopelijk zien en spreken we elkaar nog eens.

2                    De mensen van de kerk, die met me mee op stap gingen waren voor mij echt een stimulans! Dank jullie wel daarvoor. Het was gezellig. Jullie inbreng en hulp bij het luisteren en vragen heeft me geholpen. En het was leuk om ook jullie enthousiasme en betrokkenheid te zien groeien.

3                    De stage heeft mij persoonlijk verrijkt. Ik weet niet wat ervan komt, maar zo was het al goed: een duikje in de maatschappij, zien hoe mensen hun bestaan beleven, leren van professionals, bemoedigd worden door vrijwilligers.

4                    Kan ik conclusies formuleren over de Vogelbuurt zelf? Daar moet ik voorzichtig mee zijn. Het was immers niet meer dan snuffelen wat ik deed!

De Vogelbuurt oogt als een eenvoudige, rustige en nette wijk. De mensen leven hun leven en vinden dat prima. En zijn heel goede initiatieven en er wordt geïnvesteerd in een goed woonklimaat. Er zijn ook problemen, soms tussen (groepen) mensen onderling, soms achter de voordeur, in lek geval soms met het water… Misschien kunnen ze daar nog meer hulp gebruiken. Maar in elk geval niet van mensen die denken dat ze beter zijn of alles beter weten. Het belangrijkste is dat naar de mensen daar wordt geluísterd. Dat ze worden gezíen en dat ze serieus genomen worden. Zoals dat geldt voor alle mensen.

 Hoe nu verder?

            Ik zou het heel leuk vinden om deze stage in de Vogelbuurt te evalueren. Daarvoor probeer ik een avond te beleggen in het Oosthonk. Wat mij betreft is iedereen daar welkom om na te kaarten, maar ik stem de datum speciaal af met mijn medebezoekers. Wat lijkt het me leuk om met elkaar nog eens de ervaringen te delen en te kijken wat er voor de toekomst opborrelt. Jullie horen tijd en plaats van mij.

Tenslotte: iedereen die meegelezen heeft, of dat alsnog doet: bedankt voor de belangstelling.

Ulbe van der Meer

Tiel, voorjaar 2015-02-20

PS: hou deze site af en toe in de gaten. Wordt mogelijk vervolgd….

Voor mijn idee heb ik nog minstens één blinde vlek: de jongeren in de Vogelbuurt. Heel fijn dus dat Mounir en stagiaire Yahmur ons daarover willen bij praten. Joke en ik kregen veel waardering voor het werk dat de jeugdwerker(s) in verschillende wijken van de stad doen. Hun geheim: heb respect voor de jongeren.

Mounir werkt voor 28 uur als jeugdwerker. Hij doet dat nu drie en half jaar. Er waren drie inloophuizen in Tiel: Naast Oosthonk ook in Westrooyen en in de Vier Gravinnen. De opkomst varieert van 4 tot een stuk of 15 jongeren. Die kunnen tafeltennissen, playstation, enz. Maar laatst hebben ze ook samen gekookt! 'Dat hoort bij de voorbereiding op een leven in de moderne maatschappij' legde Mounir hen uit.
De jongeren komen vanaf een jaar of 12. Vanaf hun 18e vinden ze zichzelf 'te oud'. Dan gaan ze voor werk, uitgaan, en soms voor 'gemakkelijk of moeilijk geld.' De leeftijdsgrens naar boven is 23. Want sommige jongeren hebben na een valse start juist dan hulp nodig.

De geluiden over culturele verschillen in volkswijken zijn bekend. Mounir en Yahmur kunnen dat ook best invoelen. Veel allochtone Nederlanders houden hier een leefstijl die te veel verschilt van de autochtone Nederlanders. Daar komt bij dat de individualisatie toch ook bij de nieuwe Nederlanders toeslaat. Het Suikerfeest bijvoorbeeld is bij jongeren minder een 'gemeenschapsfeest' dan vroeger. Ook was te merken dat jongeren van Turkse en Marokkaanse afkomst bij de inloopavonden niet makkelijk mengden.
Toch zijn deze feiten alleen maar meer aanleiding om met het werk onder jongeren door te gaan! Juist in deze tijd, waarin angst en onbekendheid toenemen. Wat leuk om te horen dat één van de jongeren het idee heeft om een sportmiddag voor 55 plussers te organiseren. Te hoog gegrepen? Maar niet geschoten is altijd mis....

Het is daarom te hopen dat het Oosthonk voor de jeugdwerker weer open gaat. Er is aan het nieuwe bestuur een verzoek gedaan om weer toegang te krijgen. Als tegenprestatie is aangeboden het honk schoon te houden of aan klein onderhoud mee te helpen. Afwachten of dat doorgaat. De jongeren zelf hebben de wethouder er nog om 22.30 uur over opgebeld! Volgens mij moet deze kans met twee handen worden aangegrepen - voor alle partijen goed.

De Ahmet Yesivi Moskee aan de Koornmarkt liep net vol voor het middaggebed toen Joop en ik er aankwamen. We hebben dus een kwartier gewacht onder het genot van een kopje thee voordat we aan het gesprek begonnen met Harun Kunt, de voorzitter van de Turkse Moskee. Ook de Imam was erbij en de heer Jaldiz, gepensioneerd en bewoner van de Vogelbuurt.

De Turkse gemeenschap in Tiel telt ongeveer 3000 mensen. 95 % daarvan is moslim (bijna allemaal Soenieten) en daarvan komen de mannen meer of minder naar het gebed. Er zijn 330 echte 'leden' die de contributie van 50 euro betalen. De Imam wordt betaald door de Turkse regering en komt voor 4 a 5 jaar hier wonen en werken.
Kinderen komen ook in de moskee, bijvoorbeeld op woensdag middag - tussen de 10 en 30 aanwezigen. Behalve les-volgen kunnen ze ook samen spelen en knutselen. De vrouwen komen in eigen afzonderlijke groepen samen, bijvoorbeeld thuis. Volgens mij is er ook in de moskee wel ruimte voor vrouwen die daar willen bidden.

De Turkse arbeiders kwamen vanaf de jaren 60/70 naar Tiel. Ze zijn over het algemeen tevreden over het leven hier. Dat geldt ook voor de ongeveer 30 huishoudens in de Vogelbuurt, zo'n dikke tien % van het aantal huizen daar. Ze hebben vooral goede herinneringen aan de begintijd. Toen waren de contacten met de Nederlanders beter omdat ze samen in de fabrieken werkten. Sinds die gesloten zijn is er een sterkere scheiding tussen de bevolkingsgroepen. Onze gesprekspartners vinden dat zelf ook jammer. Ze hebben het gevoel dat de Nederlanders afstandelijker zijn, ook naar elkaar toe. Terwijl de Turkse Nederlanders juist sterk op elkaar aantrekken.
Een ander probleem is de werkloosheid en ook een klein deel van de jongeren, die de schoolopleiding niet afmaakt. Ondanks deze moeite maakt de gemeenschap een zelfbewuste en vitale indruk.

Het was mooi om elkaar te spreken. Over en weer merken we dat we deze tijd spannend vinden. Goed om elkaar dan te ontmoeten en te spreken. Mooi ook om elkaar te vertellen over ons geloof. We kregen een heldere folder mee met uitleg over de Islam. Er was ook duidelijk interesse in het gereformeerde geloof (let op: niet 'orthodox' noemen, want dat is 'oosters orthodox.') Aan de hand van een uitleg van het avondmaal konden we de kern van het christelijk geloof en samenleven uitleggen.
We hebben contact gegevens uitgewisseld. Van beide kanten lijkt er enthousiasme om elkaar in het oog te houden. En in het hart, inshallah. 

Ze zijn nog maar anderhalf "Present" in Tiel maar het enthousiasme is bewonderenswaardig. In het pand waar Klesteo is opgezet praat Wim Althuis Annemieke en mij bij over de vrijwilligers organisatie.

Het werkt als volgt: via het sociale netwerk raakt Present op de hoogte van bepaalde hulpvraag. Dat kan gaan om mensen die een klus in huis of tuin niet aankunnen, om taal - administratieproblemen, enz. Om te helpen werft Present (een groep) vrijwilligers. De doelgroep bestaat uit vluchtelingen, mensen met sociale achterstand, door armoede of handicap. De hulpvraag komt dikwijls uit dezelfde wijken als waar ook Dynamiek werkt. Maar waar die organisatie mensen uit dezelfde wijk met elkaar verbindt kan Present de doeners werven van buiten die wijken. Bijvoorbeeld in kerken, zangkoren, enz. Het gaat om duidelijk, eenmalige - of in lek geval tijdelijke hulpverlening. Maar als je het een keer gedaan hebt werkt het wel aanstekelijk. En contacten kunnen een blijvende verrijking zijn.

Wim constateert voor zijn organisatie tot nu toe een tamelijk smal netwerk in Tiel, in vergelijking met Geldermalsen of Culemborg. De bevolking lijkt hier ook een andere mentaliteit te hebben: er is veel sociale achterstand, in sommige wijken veel werkeloosheid en laag opleidingsniveau. Maar anderzijds nemen veel mensen daar zelf ook genoegen mee. 'Als ik mijn natje en droogje maar heb... en val me verder niet lastig.' De behoefte om verder te komen is er niet zo, of de mogelijkheden ontbreken gewoon. Allerlei concepten van de overheid, zoals 'de mondige burger', werken hier niet zo. Dat lijkt vooral ook zo te zijn in wijken als de Vogelbuurt.

Toch is Wim gedreven, vooral door het besef dat het om 'mooie mensen' gaat. Ook in deze tijd en plaats dringt toch bij veel mensen het besef door dat het niet alleen gaat om geld, geld, geld - maar dat we mogen samenleven als mensen. 'Ontschotten' vind ik een mooi nieuw woord daarvoor. Elk geslaagd project van Present doordringt hulp gevers en hulp ontvangers daarvan. Ook voor kerken is dat een goede ervaring. Zeker voor protestanten, die gewend zijn behoorlijk met het hoofd bezig te zijn (leer en belijden), is het stimulerend het geloof om te zetten in daden.

Tenslotte kregen we nog een rondleiding in Klesteo. Via de Voedselbank kunnen mensen hier terecht voor kleren en speelgoed. Om de zeven maanden kunnen ze setjes van drie stuks kleren per persoon uitzoeken. Het is allemaal keurig uitgezocht, gesorteerd en opgehangen door de vele vrijwilligers, die er ook deze middag rondlopen. In een speciale kamer hangt nette kleding voor bijvoorbeeld sollicitatie gesprekken. Dress to impress!  Annemieke en ik zijn vooral onder de indruk van deze gedreven helpers. Dat is net als bij al die andere mensen die ik deze weken ontmoet: mooie ervaringen. En we kunnen bij ze terecht voor advies en inspiratie.

De woonconsulent van Kleurrijk Wonen ziet de toekomst van de Vogelbuurt  'helemaal niet somber in.' En na ons rondritje door de wijk kunnen Jacob en ik het beamen: de corporaties hebben er veel energie in gestoken om er een nette leefomgeving van te maken. Het is geen vergelijking meer met tien jaar geleden.

We zijn te gast bij de voormalige Stichting Volkshuisvesting Tiel (SVT) - nu meegegaan in Kleurrijk Wonen. De 'conculega's' zijn de mensen van SCW, Stichting Christelijke Wooncorporatie. SVT bestond in 2010 honderd jaar. Het zijn vroeger artsen en andere welzijnswerkers geweest (ook kerkelijke diakonieën?) die het initiatief namen om de arbeiders aan goede woningen te helpen. De corporaties werden vervolgens 'zuilsgewijs' opgezet.

De consulent ziet de Vogelbuurt ook als een uitdaging. 'Je komt ambtshalve namelijk ook bij mensen achter de voordeur. Dan kom je ook echte nood tegen. Als de consulent 'sociaal beheer' heb je dan een signalerende functie. Je gaat zelf met mensen naar oplossingen zoeken maar kunt ook andere hulpverlenende instanties inschakelen. Op die manier kunnen mensen hun leven soms weer op de rit krijgen.
Verder hoor ik opnieuw wat anderen ook al vertelden: mensen leven in deze wijk behoorlijk op zichzelf. Dat is in andere buurten natuurlijk niet minder. De samenbindende organen zoals 'de fabriek', 'de kerk', 'de politieke partij' zijn verdwenen. Je kunt je afvragen: is dat o.k. verder? Of is daarmee ook iets belangrijks verloren gegaan? Aan alle initiatieven voor sociaal werk te zien: meer verbinding kan veel goeds doen. In praktische zin helpt de Woningcorporatie daar natuurlijk letterlijk aan mee: ze verschaffen de vele huurders in elk geval eenzelfde dak boven het hoofd!

Van Jacob leerde ik nog weer wat dingen die ik misschien al eerder heb gehoord maar niet had opgeslagen: Punt 1: Vóór de Magnificat, en ook vóór het kerkje in de schepenbuurt had de GKv onderdak in Oost, namelijk in de MULO, aan de Medelse straat. En 2: We hebben in de loop van de tijd al aardig wat verdiend aan de Vogelbuurt omdat we daar sinds jaar en dag het oud papier ophalen. Des te meer prikkelt de vraag: kunnen misschien we ook iets teruggeven...?




Mulo en oudpapier.

De Achtbaan aan de Meeslaan bestaat dit jaar 50 jaar. Er is in die tijd veel verandert. Het oude gebouw stond op instorten en heeft plaatsgemaakt voor een prachtige moderne school met heel veel open ruimte. Nog geen jaar is Mariëlle Jansen - Tielse van geboorte - directrice van deze RK school. En met ambitie. Ze vertelt erover aan Marije en mij onder genot van een kop koffie/thee.

Op de Achtbaan zit een groot deel van de kinderen uit de Vogelwijk, volgens mevrouw Jansen een typische Tielse volkswijk, met nogal wat Tielse namen. Er zijn ook leerlingen van ouders die vroeger in deze buurt woonden, vanuit een soort oude verwantschap. Opvallend daarnaast dat met name vooral (ex-) woonwagenbewoners de school juist kiezen vanwege de Rooms Katholieke achtergrond van de school. Verder is ongeveer 20% van allochtone afkomst (Op de Regenboog wel driekwart!). In de Vogelbuurt wonen uit die groep voornamelijk Turkse Nederlanders.

De school heeft 250 leerlingen. In samenwerking met de Regenboog en de Alexander is gekozen voor het concept 'brede school.' Op die manier betekent de school veel voor de wijk. De scholen bieden de kinderen ook buiten 'schooltijden' activiteiten aan: zoals dans - en muzieklessen (icm De Plantage), leesproject 'de Boekenbende',  en kooklessen (Superchefs). Zoals ik eerder vertelde staat de Achtbaan ook open voor activiteiten van Mozaïek en ook het zogenaamde wijkteam voor jongerenwerk is er thuis.

Vlak voor de school ontwikkelt de gemeente het Waterplein. Op de plek waar eerst de RK stond. Er is destijds gevraagd aan de bewoners of de toren van de kerk moest blijven staan, als 'aandenken'.  Dat vonden maar weinig bewoners nodig. Op mijn vraag 'wat de wijk volgens Mariëlle wel nodig heeft' geeft ze na enig nadenken een duidelijk antwoord: 'ze hebben het nodig dat er naar ze geluisterd wordt; dat ze gezien worden.' Alleen op die manier kunnen ze weer hart voor hun wijk krijgen. Dat is nodig wil je de problemen, die er ook in de wijk zijn, wilt aanpakken.
Als ik terugdenk aan ons bezoek krijg ik het idee dat op de Achtbaan mensen wel gezien en gehoord worden. Ik hoop dat ze rond het jubileum een mooi feest kunnen vieren, want ouders en kinderen enthousiast en hoopvol maakt voor de toekomst, ook van de buurt.

Aanschuiven.

Eerst een correctie: meneer Jansen schrijf je met één s. Maar de maaltijd die hij serveerde geef ik vier ssssterren! Willemijn en ik voelden ons helemaal vrij om aan te schuiven bij de maandelijkse maaltijd van de Aanschuiftafel van de Vogelbuurt.Ik voelde me weer student, met mijn bordje in de rij.

Op het menu stond: drankje vooraf, fris, pils of wijn. Rijk gevulde kippensoep (een mevrouw zei: 'de kip is er niet overheen gevlogen.') Vervolgens aardappels, rode kool en een gehaktbal. Een puddinkje toe, en tenslotte een bakje koffie of thee. Om mij heen hoorde ik alleen lof over het eten. En alles voor 5 euro, en dan hoef je niet eens af te wassen. Er werd ook niets weggegooid: de restantjes gingen in plastic bakjes mee naar wie het gebruiken kon.

Een dikke dertig mensen genoten ervan. Ze kwamen uit centrum en verschillende oostelijk wijken van de stad De meesten deelnemers en (voor zover ik zag) geen echtparen. Wel een (klein-) kind. De Aanschuiftafel voorziet echt in een behoefte. Mensen die dagelijks alleen eten vinden er gezelligheid. Buren nemen elkaar mee. Een vrouw begeleidt haar schoonzus en wordt zelf vast 'klant.' Volgens Jansen zou het mooi zijn als ze elkaar ook zelf vaker opzochten maar dat lukt nog niet zo. Maar aan de gezelligheid te merken voelen ze zich best bij elkaar thuis.

De gespreksstof tijdens het eten loopt uiteen: van mopperen op 'de gemeente' die het Oosthonk gesloten heeft; voetbal (de mensen van Oost horen bij TEC, Tielse Eendracht Combinatie), over de Katholieke kerk in de wijk ('ik mocht eigenlijk niet maar ging graag mee met mijn vriendinnetje'); over het hoge water in de straten (je mag pas na twee uur water op straat de gemeente bellen. Het hoort erbij in Oost); over het werk van vroeger (een tafelgenoot werkte in de bouw, nb vanaf zijn opleiding af al met een halve wijsvinger!); Enzovoort. En natuurlijk hoe lekker het eten is! De tijd vloog voorbij.

Wij houden in de kerk wel eens een maaltijd op zondagavond. Dat is voor veel van ons misschien overbodig. Hier zag ik dat het voor alleen gaanden echt betekenis heeft en eigenlijk onmisbaar is. Mooi dat ze na een paar keer in de Regenboogschool voortaan weer op hun vertrouw honk terecht kunnen!

Een bezoek aan "Het Ontmoetingshuis" van De Ark is een gezellige ervaring. De meeste informatie had ik zondag al gekregen. Nu had ik de mogelijkheid met gastmensen én bezoekers samen te zijn. Er was een handjevol mensen. De letterlijk open staande deur (bij nul graden!) geeft aan dat meer mensen welkom zijn. Er werden kaarten geknutseld. Wel en wee werd gedeeld.

De Ark is nu zes jaar open aan de Vijverlaan. Daarvoor was de gemeente aan de Hoveniersweg. Eén van de aanwezigen is 25 jaar geleden gedoopt - in de Waal. In de zomer... Het Ontmoetingshuis is een initiatief van vijf mensen binnen de Ark die de zending praktisch willen maken. De verwachting is dat via mond op mond reclame 'en door de zegen van God' het werk zich zal uitbreiden.
Voor mezelf ben ik bezig met de vraag: met welk doel wil je iets voor mensen beteken?  Daar hebben we ook even over gepraat. Is je doel 'dat mensen Christen worden?' Of is het doel: 'gewoon' mensen helpen. Zoals andere instanties dat ook doen. Vanuit je eigen motivatie laat je mensen dan Gods liefde ervaren. Daar hoef je niets voor terug. Ook geen bekeringen. Dat lijkt me geweldig belangrijk om helder te hebben.

Nog dit: ik reed naar de buurt via de Nachtegaalslaan - een heel oude uitvalstraat van Tiel. Nu is 't maar een klein straatje. De Nachtegaal is natuurlijk ook een vogel. Nu pas realiseerde ik mij dat de Vogelbuurt dus uit twee delen bestaat: dichtbij de Nachtegaalslaan staan nieuwe en grotere huizen, zoals in de Wielewaalstraat. Het oude gedeelte is waar ik nu naar 'kijk'. Dat ligt daarachter, oostelijker. Op de kaart heet dat Het Ooy. Maar als je dat in de Meeuwstraat zegt, zeggen de mensen weer 'nee, zo is 't niet.' Ingewikkeld... Misschien vanavond nog eens vragen als ik mag mee-eten in de Regenboog. Het tijdelijke onderkomen voor de Aanschuiftafels.

"Dynamiek is geen welzijnsorganisatie. Dynamiek is gericht op participatie." Dat onderscheid heb ik vanmorgen geleerd. Samen met Karin was ik op bezoek bij Margreet Griepink en Margalara Sharefi van het Project Dynamiek. Later schoof Ilse van de Berg aan. Locatie: basisschool De Achtbaan, in de Vogelbuurt. Margreet is enthousiaste vaste kracht, Margalara (net zo bevlogen) stagiaire. Ilse is opgegroeid in Tiel Oost en wil er nu na jaren weer aan de slag. Zij heeft bij Dynamiek gesolliciteerd, na jaren werken bij een bank. Dynamiek wordt voor 2 fte betaald door de overheid en er zijn 3 stagiaireplekken. Al het werk wordt verder door ongeveer 65 'deelnemers' aan het project gedaan.

In 2008 is Dynamiek in Tiel ontstaan, eerst in West, later in Oost. Doel van de projecten is mensen te helpen zich te ontwikkelen. Dat kan zijn richting zelfredzaamheid en soms zelfs richting (re-)integratie op de arbeidsmarkt. Het blijkt dat veel mensen bij dit traject deskundige hulp kunnen gebruiken.
Dynamiek sluit aan bij vragen. Toen er behoefte was aan een naailes werd dat georganiseerd. Later bleek er behoefte aan Nederlandse les, aan ICT training, een 'zorgdienst gezelschap' voor eenzamen, enzovoort. Een 'zwaan kleef aan' principe. Belangrijk in de 'filosofie' is steeds dat de mensen zélf initiatief tonen, bij de opzet, werving én voortgang. Zo kan een bepaalde activiteit na verloop van tijd weer stoppen, maar een andere weer starten. Tot fietslessen aan toe.

Ik heb in deze blog al een paar keer de culturele verschillen in de Vogelbuurt genoemd. Het mooie van Dynamiek is dat daar mensen met elkaar in verbinding gebracht worden. Er zijn namelijk veel hulpprojecten aan mensen met een smalle beurs en/of lichamelijke beperkingen, bv door ouderdom. Zij zijn vaak de 'oude bewoners' van deze wijk. Zij kunnen bij Dynamiek om hulp vragen bij een klus die henzelf boven de pet gaat. Tientallen mensen staan dan klaar om te helpen. Daar zijn ook veel nieuwe bewoners bij. Ieder met zijn of haar mogelijkheden. Hierdoor komen mensen met elkaar in contact - ook van verschillende culturen. Zo werd een oude bewoner geholpen door iemand met een Birmese achtergrond. Als dank kreeg de man een appeltaart - die had hij nog nooit gegeten...! Zo is ook een paar keer 'wereldskoken' georganiseerd. Rond heerlijk 'vreemde gerechten' komen mensen dan ook met elkaar in contact. Dat gebeurt ook rond feestdagen als Kerst, Pasen en Suikerfeest, als alle werkers van Dynamiek welkom zijn. Maar liefst 26 nationaliteiten heeft Margreet inmiddels geteld! Ontmoetingen als deze zijn belangrijk, ook voor de Vogelbuurt. Om iets van 'wijk-gevoel' te krijgen.

De gemeente is vóór ontwikkeling van deze buurt. Vandaar onder andere het project rond de wateropvang, vlak tegenover De Achtbaan. Des te belangrijker lijkt me, dat de gemeente Dynamiek in stand houdt en financieel blijft steunen. Dat is nog spannend en moet eind van dit jaar nog blijken, vertelt Margreet op de valreep. Naar wat wij ervan gehoord hebben (en een beetje gezien - er was een taalles aan de gang) is Dynamiek als investering, óók in Oost, de moeite waard! Als dat niet zo was konden deze mensen niet zo enthousiast over hun ervaringen vertellen!

'Seniorenwoningen zouden ze moeten maken in de Vogelbuurt' . Dat is een antwoord op mijn vraag aan meneer en mevrouw B wat de buurt goed zou doen. Als die er waren hadden ze er nu misschien nog wel gewoond. Nu werden we hartelijk ontvangen, Joop en ik, op een appartement in Tiel West.

Het echtpaar woonde in de Meeuwstraat vanaf 1962. Ze betaalden toen f.17.95 per week. Toen ze er na 48 jaar vertrokken was het 100 euro/week. Hun woning is afgebroken en er is nieuwbouw gekomen. Een eerder plan om de hele Vogelbuurt te slopen is trouwens te nauwer nood  niet doorgegaan. In plaats daarvan is er gerenoveerd. Daar is de buurt wel van opgeknapt.

De wijk is in de late jaren vijftig gebouwd voor de middenklasse: ambtenaren, politieagenten, onderwijzers en iets hoger personeel van de fabrieken. De lakfabriek bijvoorbeeld kreeg een paar huizen of straten toegewezen. 'Je had huizen mét en zónder balkon', dat was het onderscheid. Het was fijn wonen toen, al kwam je niet veel bij elkaar over de vloer. Iedereen was immers import. Je kende elkaar niet van vroeger.
Je zag een kleine migratie in Tiel: in de Vogelbuurt kwamen mensen uit de Bomenbuurt. Uit de Vogelbuurt schoven veel door naar bijvoorbeeld de Hennepe. En vandaar weer naar Drumpt of later Passewaaij.

Prinses Maxima zei dat de Nederlandse identiteit niet bestaat. Maar onze gastvrouw verwoordde het zo: ik kan aan de vitrage (of de tuin) zien wat voor mensen ergens wonen. Dat geeft de spanning in de Vogelbuurt van later tijd aan. Hoe je dat ook beoordeelt: het is moeilijk om met verschillende culturele achtergrond samen te leven. Het beste lijkt vaak nog: als we maar geen last van elkaar hebben. Zo leef ik ook vaak. Maar is er niet meer mogelijk?

Pas tegen 1970 is de RK Kerk gebouwd - de 'Kerk van de Menswording' is ingewijd door toenmalig kardinaal Alfrink van Utrecht. In het begin ging een groot deel van de wijk op zondag naar de kerk. Direct daarna is de ontkerkelijking begonnen, zodat de kerk amper 30 jaar later al weer gesloten is. Zo hard kan het gaan.
Je kunt geen kerk hebben zonder gelovigen, dat is logisch. Maar met de kerk ging ook iets van de samenbindende functie verloren. Wat kan de rol van die kerk overnemen? Een verenigingsgebouw, zoals het Oosthonk is maar iets heel kleins. Veel wordt verwacht van de scholen. In de Vogelbuurt is dat opgepakt door de Regenboog en de Achtbaan. En inderdaad zijn dat natuurlijk plekken waar alle jeugd heen gaat. Zo'n school bereikt dus veel mensen en heeft veel invloed. Ik heb nog een afspraak staan met Mariëlle Jansen van de Achtbaan. Dus ga ik daar later mijn licht opsteken.
Voor nu kijk ik terug op een hartelijk bezoek van mensen die veel goede herinneringen in de Vogelbuurt hebben liggen!

Gisteren, zondag 8 februari, ben ik samen met Hermen naar De Ark gegaan. Op weg ernaar toe reed ik natuurlijk door de Vogelbuurt: alles en iedereen leek in diepe rust. Voor de gewone arbeider moet een rustdag een verademing zijn. Hoe is dat voor eenzame mensen, vroeg ik mij af?

De Ark is een 'Evangelische Zendingsgemeente. Voor info zie www.dearktie.nl. Ik kon nog niet achterhalen hoe lang deze gemeente bestaat. Het adres is Vijverlaan 1a en daarmee staat De Ark net buiten de Vogelbuurt waar ik deze weken mijn snuffelstage doe. Meneer Janssen zei het nog, toen ik constateerde dat met de sloop van de voormalige RK kerk er geen kerk meer in de buurt is: 'daar ginds is toch ook een kerk?' Jazeker dus, en dat wist ik ook wel.

De dienst duurde van 10.00 tot 12.00 uur. Het eerste deel was onder leiding van een aanbiddingsteam en bestond uit een 'mengeling' van zang en gebed. Daarna preekte Anton Doornenbal over het fundament van je leven, 1 Korinthe 3.

Omdat de aanleiding (niet de réden) voor mijn bezoek was een idee te krijgen van het reilen en zeilen in de buurt heb ik daarnaar geïnformeerd na de dienst. Ik begrijp dat enkele leden uit de buurt zelf komen maar niet veel. Er is wel verlangen iets voor de buurt te betekenen. Daarom is elke donderdagmorgen een Ontmoetingshuis open. Ik citeer van de site: Samen koffie drinken of een fijn gesprek voeren is voor velen immers geen dagelijkse vanzelfsprekendheid. Het Ontmoetingshuis wil vanuit een christelijke levensvisie een deel van de leegte opvullen die veel mensen iedere dag in hun leven kunnen ervaren. Zij wil voorzien in een behoefte door een luisterend oor te bieden. In het begin kwamen er geen mensen - "een oefening voor ons, en reden om te bidden." Nu komen er wel enkele mensen. Er wordt op die ochtenden ook iets creatiefs gedaan met de bezoekers.
Als het lukt ga ik er donderdag een kijkje nemen - ik ben ven harte welkom. Evenals bij de Aanschuiftafel in het Oostehonk trouwens, diezelfde dag om 17.00 uur.

In de Ark is ook eens per maand (of zo) een Kledingmagazijn open, hoewel dat in deze wintertijd een beetje te koud is op de zolder waar dat is. Mensen die dat nodig hebben maar niet het geld om te betalen kunnen daar kleren uitzoeken. Het fijne weet ik er nog niet van, maar dat komt nog wel.

Na een warme kop koffie zijn we naar huis gegaan. Weer een aantal ervaringen rijker.

De aanschuiftafels in de Vogelbuurt worden sinds 2010 gedekt. Uit de 274 die de buurt telt komen ongeveer 35 mensen elke 2e donderdag van de maand lekker eten in het Oosthonk. Er is ruimte voor 40 personen. 'Het zijn flinke eters' laat de organisator annex kok meneer Otto Janssen weten. Samen met Hans Blok werd ik vanmorgen hartelijk door hem ontvangen.

Mozaïek vroeg dhr Janssen een kleine vijf jaar geleden om een aanschuiftafelproject te beginnen. Hij was pas gepensioneerd van zijn werk in de glasfabriek. Als echte Tielenaar en bewoner van Tiel Oost kende hij de wijk goed en voelde zich betrokken. Het vrijwilligerswerk ligt hem goed.
De animo voor de aanschuiftafel steeg langzaam van een tiental in 2010 naar nu 36. Vanaf 55 jaar is men welkom, maar het zijn vrijwel allemaal oudere mensen, Nederlander van geboorte. Per maaltijd betalen de bezoekers 5 euro. Dat is een mooie prijs - maar toch kan het voor sommige deelnemers nog een hele uitgave zijn. 'Zeker als daar nog de regiotaxi voor het vervoer er nog bij komt.' Een enkeling liet weten om die reden te moeten afhaken. Een signaal van de trieste gevolgen van financiële beperkingen waarmee mensen te maken kunnen hebben...

Aanvankelijk was het ideaal dat bewoners door het project meer zouden gaan opzoeken. Dat doel lijkt niet gehaald te worden. Toch heb ik bewondering voor dit sociale project. Het laat zien waar de kracht van de Vogelbuurt in lag en misschien nog ligt: meer dan elders delen mensen in een volkswijk hun ervaringswereld. Dit geldt temeer de oude bewoners.
Een bewijs zie ik in de ervaring van dhr Janssen zelf: jaren lang maakte hij regelmatig een wandeling door de wijk. Links en rechts bewoners groetend en praatjes makend. Als hij dan een oudere een tijdje niet meer zag nam hij poolshoogte. Zo kwam hij wel en wee op het spoor en kon zijn belangstelling tonen. Zoiets kan in een volkswijk waar mensen dicht op elkaar wonen.
Of dat in de toekomst ook een kracht van de wijk blijft is de vraag natuurlijk. Overal zie je individualisering, ook in de Vogelbuurt. En de groep die elkaar van oudsher kent daalt 'naar de 10 procent.'

En toch: mensen die nu de sociale contacten wel opzoeken kunnen vertellen hoe positief dat is.
Dhr Janssen kon bevestigen dat het Oosthonk een bestuur heeft - voorwaarde voor de gemeente om het gebouw ter beschikking te blijven stellen. Het kan nu weer gebruikt worden door diverse groepen. Zo zijn er koffieochtenden voor ouderen, bijeenkomsten voor Afgaanse vrouwen; op zondagmiddag zijn er ook bijeenkomsten voor allochtone vrouwen en op donderdagavond voor jeugd. Verder een biljardclub, naailes, bloemschikken, enzovoort. De groepen zijn soms kwetsbaar klein - maar wat waardevol voor de deelnemers. En zolang het er is biedt het kansen.

Op de terugweg kon ik nog even langs bij de Achtbaan, de RK school in de wijk. Inmiddels is het contact met de directrice gelegd: binnenkort kunnen we een gesprek hebben. Zij kan vast meer vertellen over het leven in de Vogelbuurt, vooral voor kinderen.

Vandaag was het letterlijk snuffelen in de Vogelbuurt. k Heb er een middagje rondgefietst en her en der een praatje gemaakt met allervriendelijkste mensen. Eerst even aangewipt bij de Regenboog. Dat is een zogenaamde 'brede school.' Dat wil zeggen dat er ook buiten het ouderwetse schoolpakket, buiten de ouderwetse tijden en buiten de ouderwetse doelgroep 'les' gegeven wordt. Ik ga ervan uit dat de bedoeling van de Regenboog is om op die manier aan de ontwikkeling van de wijk bij te dragen. Of ik dit zo goed formuleer zal blijken: hopelijk kan ik morgen een afspraak maken met de directrice voor een gesprek.

Ik heb nu ook het beroemde Oosthonk ontdekt. Een papier op de deur legde de sluiting in januari 2015 uit met de hoop dat dat 'tijdelijk' is. Intussen werd er in de gymzaal voor het honk rustig door gesport door senioren dames.

Zwaluwstraat, Merelstraat, Meesstraat, Wulpstraat enzovoort. Veel huizen zijn gerenoveerd en er is ook nieuwbouw. Zo wordt de wijk best opgeknapt. Iemand typeerde het als een rustige wijk. 'Er is wel eens wat' maar over het algemeen gaat het prima. Iets dieper onder de oppervlakte merk je ook wel spanningen tussen oud - en nieuwkomers, maar de meesten uiten zich in elk geval met respectvolle woorden...
Onder de oppervlakte... daar is in de Vogelbuurt in elk geval een hele hoop water. De grondwaterstand is hoog (een dikke meter diep) en hemelwater kan er nauwelijks weg. Dat is geeft overlast in staten en ook aan huizen, volgens sommigen. Riolering kan alleen in een droge (zomer)tijd aangelegd worden De gemeente heeft een plan om er wat aan te doen: vlak bij de school De Achtbaan komt een onderaardse water opslag. Bovengronds komt een waterpartij waar kinderen kunnen spelen: fonteinen etc.

Deze toekomstige waterpartij is nu een bouwplaats, precies op de plek van de vroegere RK kerk. Het gebouw - waar de kleinvee vereniging een tijd in huisde - is nét afgebroken. Ik kende het beeld van tien jaar geleden dus totaal niet meer terug. Kort na de oorlog ging 'de helft' van de bewoners van de wijk erheen maar dat werd in afgelopen halve eeuw snel minder. 'Op het laatst kwam er niemand meer.' Grondwater genoeg dus in de Vogelbuurt. Maar de Bron is een andere geworden...

Het bezoek aan het senioren-echtpaar laat een week op zich wachten in verband met ziekte. Vandaar vandaag een herstart bij de Welzijnsorganisatie Mozaïek. Gerard Jan, Riëlle en ik werden aan de Ambtmanstraat 10 ontvangen door Vic Latumahina en Marc Morsen. Vroeger is het welzijnswerk vanuit de kerken in Tiel ontstaan. Tegenwoordig is Mozaïek op dat gebied een spin in het web. Er werken 24 betaalde krachten en veel vrijwilligers. Als taak ziet Mozaïek op sociaal gebied 'vraag en aanbod,' 'nood en hulp' met elkaar te verbinden. Ook in Tiel Oost is zij actief. Vic met name in het OK-project. Als buurtbewoners een goed idee hebben (een speelplek, of een hondenuitlaat of wat dan ook) dat kan "OK" helpen bij de realisatie ervan. Marc doet veel in het ouderenwerk.

Toen ik vroeg: wat heeft Tiel Oost volgens jullie nodig? was het antwoord: ontmoeting. Kort na de oorlog was het een wijk waar de arbeiders van Daalderop en De Betuwe woonden. Er zijn nog best veel bewoners van die 'oude garde.' Vanaf de jaren 60 zijn daar de allochtone Nederlanders komen wonen. Het valt niet mee om contact te hebben met elkaar als bevolkingsgroepen met verschillende culturele achtergrond. Daarin is Tiel Oost niet uniek maar verschillen zijn er wel meer zichtbaar.

Onder andere door in de inzet van Mozaïek en van vrijwilligers vinden in de wijk ontmoetingen plaats. Onder andere is er een Historisch Café, waar ouderen samen herinneringen ophalen. Ik begrijp dat Het Oosthonk een belangrijke plek is voor dat soort activiteiten. Maar het verhaal is dat dit honk een bestuur nodig heeft om open te kunnen blijven... Heet van de naald - of nog slechts een gerucht - was vanmiddag het bericht dat dat bestuur er inmiddels is en dat het Oosthonk dus open kan blijven. Dat zou heel mooi zijn! want daar gebeurt veel meer, heb ik gehoord. (Zie onder.)

Mijn volgende bezoek is donderdag bij de heer Janssen. Hij organiseert de zogenaamde aanschuiftafels in het Oosthonk. Voor nu liep via Mozaïek onze eerste informatieronde over de Vogelbuurt. Mozaïek doet daar heel goed werk waar iedere enthousiaste vrijwilliger terecht kan met ideeën of inzet. Kijk maar eens op www.actiefintiel.nl. 

Mozaïek is een ANBI - een Algemeen Nut Beogende Instelling. Een hele mond vol. Interessant om als kerk eens op zo'n benaming te kauwen. Zijn wij ook zo bedoeld?

Dag beste mensen

Dit is mijn eerste blogje. Vandaag begint mijn snuffelstage in Tiel-Oost, met name in de 'Vogelbuurt.' Ik ben benieuwd.

Ik herinner me twee bezoekjes aan de Vogelwijk toen ik 11 jaar geleden als predikant in Tiel begon. Ik bracht er een bezoek aan een weduwe uit onze gemeente die jaren met man en (vrij veel) kinderen in de Merelstraat had gewoond. "Hoe hebben ze dat hier zo gered" dacht ik nog. Kort daarna verhuisde zij naar 't Vrijthof. Sindsdien had ik geen 'ambtelijke verplichtingen' meer in de Vogelbuurt: er woonden geen leden van onze kerk meer in die wijk... Maar ik dacht: heb ik er dan niets meer te zoeken? Is er niets meer te vinden...?

Of het eerder of later was weet ik niet meer. Ik fietste op een druilerige dag door Tiel Oost, waarschijnlijk op de terugweg van een Bouwmarkt. Ik wist de weg niet goed en 'verdwaalde' een beetje tussen al die huizenrijen. Ik heb het wel vaker als ik veel mensen bij elkaar zie - dan denk ik: hoe leven die mensen hier met elkaar? Wat gaat goed, wat is moeilijk?
En toen stond ik ineens voor een kerk, midden tussen de huizen. Navraag leerde mij dat het een R.K. kerk was... die inmiddels was gesloten. Dat riep weer vragen bij mij op: hoe is het met deze kerkgemeenschap gegaan de afgelopen tijd? Hoe lang heeft die kerk hier gestaan en wat betekende ze voor de wijk? En wat betekent het dat die kerk nu verdwijnt? Ik keek er wel van op toen ik hoorde dat 'mijn eigen kerk' dit gebouw bijna had gekocht. Nu is het de Magnificat-kerk aan de Beethovenstaat geworden, 'ver weg' van de Vogelbuurt.

Elf jaar later ga ik misschien antwoord krijgen op de vragen die me sindsdien zijn bijgebleven. De komende weken mag ik verschillende mensen en instanties bezoeken om ze te vragen naar het leven en de mensen in de Vogelbuurt. Vanmiddag de eerste visite bij een echtpaar dat er woonde vanaf het trouwen tot aan het pensioen, 48 jaar! Zij kunnen vast veel vertellen over het wel en wee van de wijk. Lijkt het je interessant? Lees dan morgen een kort verslag van mijn ontmoeting.

O ja, heel fijn dat verschillende leden van de Magnificat met me meegaan. Dat maakt mijn 'stage' bij voorbaat gezellig. Ik ga fluitend op stap!